Артемий Афанасьев - Хоhооннор

Хоhооннор
Название: Хоhооннор
Автор:
Жанр: Стихи и поэзия
Серии: Нет данных
ISBN: Нет данных
Год: Не установлен
О чем книга "Хоhооннор"

Книга в жанре стихи А. В. Афанасьева- Артыамый показывает его жизненный путь связывая с природой. Быт коренных жителей народа Саха в условиях Крайнего Севера. Посвящена широкому кругу читателей на родном якутском языке.

Бесплатно читать онлайн Хоhооннор


© Артемий Афанасьев, 2021


ISBN 978-5-0053-8756-1

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Афанасьев Артемий Викторович – Артыамый

Бэйэм туспунан кылгастык


1950 сыллаахха Таатта улууһун Орто Амма нэһилиэгэр, Төҥүттэ алааһыгар төрөөбүтүм. 1966 с. Чычымах аҕыс кылаастаах оскуолатын, 1968 с. Харбалаах орто оскуолатын бүтэрбитим. 1974 с. Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын орто сүһүөх салайааччыларын бэлэмниир техникумун «Зоотехник- тэрийээччи» идэлээх бүтэрбитим. Тааттаҕа «Коммунизм» совхоз МСКТ комитетын босхоломмут секретарынан, Орто Халыма улууһун СПТУ-18 маастарынан, Алаһыай совхозка рабочком председателинэн, Алаһыай нэһилиэгэр Сэбиэт исполкомун председателинэн, Орто Амма нэһилиэгин баһылыгынан, «Талкы» комбикорм оҥорор сыах рабочайынан үлэлээбитим. Орто Халыма Кульдино с. кыыһынаан 1973 с. ыал буолан, оҕолордоохпут, сиэннэрдээхпит. Билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олоробун.


Күндү ааҕааччы!


Саха киһитэ буолан төрөөммүн дойдуга тартарыы, ахтылҕан ааспат мискиирэ аалан бэйэм испэр ииппит санааларбын эһиги билиигитигэр таһаардым. Киһи киһи тус туһунан өйдөбүллээх, араас кэм кэрдии быыһык бириэмэтигэр. Онон мин санаам, иэйиим барыгытыгар сөп түбэһиэ диэн санаабыппын, ол да буоллар атынныы өйдөбүллэри күөдьүтэн сырдыкка, кэскиллээххэ ыҥырыахтара диэн эрэнэ саныыбын.

Мин олорон ааспыт сылларым элбэх араас мускууру аастахтара. Үөрүү, өрөгөй да кэмнэрэ, хомолто- хоргутуу ыар күлүгэ да бааллара.

Туох барыта кыраттан саҕаланар уонна улахаҥҥа тириэрдэр аналлаах, ол иһин кыраны өйдөөн көрөр, сыаналыыр киһи олоҕор ситиһиилээх буоларын хойутаан да буоллар өйдөөһүн син биир туһалаах диэх этим.

Бииргэ төрөөбүттэр анабыллара

Күндү быраатым Артыамый!
Хоһоонноргун хомуйан
Күннүк-хомуурунньуккун
Оҥорбуккун астынабын.
Суруллубут суоруллубат,
Хас саҥа күн күндү, кэрэ,
Хоһоон алгыһы айхаллыыбын,
Сэниэ эбэрин уруйдуубун,
Сырдыкка сиэтэрин астынабын.
Хоһоонноргор көрөбүн
Оҕо сааспыт олоҕун:
Дьоллоох оҕо саас,
Ийэ, аҕа, эбэ, эһэ
Толору ыал туруга.
Элбэх оҕо эрчимэ
Этэрээт бэйэтэ.
Эргитэн эттэххэ,
Эриэккэс да кэмнэр
Элэҥнээн ааспыттар.
Сылаас дьиэ, итии чэй,
Сылаас сыһыан, истиҥ мичээр
Сарсыардаттан арыаллыыра.
Сырдык күн кылбайар,
Саҥа күн сандаарар
Остуоруйа дойдута
Ойууланар биһиэхэ.
Сиэннэргиниин сиэттиһэҥҥин
Сэһэргэһэн, сэргэхсийэн,
Үөрүүҥ-көтүүҥ үксээтин,
Үйэҥ, үлэҥ уһаатын!
«Эһиил баччаҕа диэри
Этэҥҥэ буолуоҕуҥ,
Байан-тайан тиийиэҕиҥ»,
Ийэбит этиитин
Ыҥырыы оҥостон,
Ийэбит ууһун уһатыаҕыҥ,
Аҕабыт ууһун аатырдыаҕыҥ,
Дьоллоох буолуоҕуҥ!
Баҕа санаалар, сырдык ыралар
Туола турдуннар,
Кэнчээрилэр кэҥээтиннэр,
Ыччаттар ыал буоллуннар,
Ыаллар туруктаах олордуннар!
Саастаахтар, саллымаҥ
Дьоллоох киһи кырдьар,
Өйөһүҥ, өйдөһүҥ,
Эйэлээх олоруҥ,
Таптааҥ, таптатыҥ,
Талаһыҥ олоххо!
Ситиһии сиэттистин,
Алгыс арыаллаатын!
Эдьиийиҥ Анна Викторовна
Күндү убайым Артемий Викторович!
Саҥа күнү айхаллаан,
Сүрэҕиҥ сылааһын,
Санааларыҥ сырдыгын
Сурукка тиһэн
Салгын ситиминэн
Сэргэхситэ ыытаҥҥын,
Сыыдам олох тэтимигэр
Сиэрдээх ыллыгы тутуһан,
Ситиһии суолугар тахсан,
Сайдыы хонуутугар хаамарга
Сүбэ, өйөбүл буолаҕын.
Союз оҕото буолаҥҥын
Сынтарыйары билиммэккэ,
Стахановтыы үлэ кэмигэр
Суобаскын былаах оҥостон,
Сүүһүнэн комсомол ыччакка
Сирдээччи сулус буолбутуҥ!
Саныыр ол кэм ыччата
Сэргэхтик киэн тутта,
Ситиһиилээх үлэ үөрүүтүн,
Сүүрбүт-көппүт комсомол доҕору!
Сыл-хонук күнэ-дьыла
Сааһырдыбат эйигин,
Санааҥ кэрэҕэ күүһүнэн
Сэргэхсийэҕин күннэтэ.
Сайдам-сайаҕас дьонноргун
Сарсыҥҥыга үөрүү, эрэл тула
Сомоҕолуугун эдэр эрчиминэн,
Саргылаах алгыс тылынан!
Балтыҥ Изабелла Викторовна

2018

Таатта үрэх

Таатта – кыра үрэх,
Тардыыта да кыараҕас,
Түргэн сүүрүгэ аҕыйах,
Өлгөм – чүөмпэтин уута.
Элбэх араас санаа
Чуумпуга хонор сирэ,
Онно сөҥөр ыанньыйан,
Сүөгэйэ, сүмэтэ – барыта.
Улуу үрэҕэр ханыылаан,
Таатта сирэ иитэр
Саха аныгы саарыннарын
Чулуу бастыҥ дьонун.
Алаас, хочо аайытын
Бааллар бэлиэ дьоннор,
Онтон норуот талбыта
Убайбытын Мандар Ууһу.
Олоҕун барытын анаата
Омугун эстэртэн быыһыырга,
Сырдык суолга тахсарга,
Саҥа тыыны угарга.
Сырдык диэки барарга
Салайда, сэниэ киллэрдэ,
Саха аймаҕы уһугуннаран
Убайбыт Мандар Уус бэйэтэ.
Төрүүллэр үйэҕэ биирдэ
Маннык Сүдү дьоннор.
Норуот суолун ыйар
Эркээйи охсор сирдьиттэр.
Улахан эдьиийбитигэр 80 сааһыгар
 А. И. Васильеваҕа ананар
Орто дойдуга устар
Олох оҥочотугар олорсон
Элбэх эргиирдээх моһолу
Эдьиийбит барахсан аастаҕыҥ.
Сылайан, саппаҕыран
Сылаас сиргэ наадыйан
Элбэх быраат, балыс
Эн ааҥҥын астаҕа
Үүттээх итии чэйиҥ
Сымнаҕас, сылаас оронуҥ
Эдьиийдии эйэҕэс сыһыаныҥ
Элбэхтик да үөрдэрэ.
Үөрүү, дьол аргыстаах
Биһигинниин сылдьаргар,
Кырдьары ыраах кыйдаан
Эдьиийбит үйэҥ уһаатын.
Сатал 04.01.2018
Эргиир
Эргийэн кэллэ күммүт,
Эргийэн кэллэ сааспыт,
Эргийэн кэллэ түбүкпүт,
Эргийэр тохтообокко олохпут.
Эргиир олох тохтооботун,
Эргиир аҕала турдун
Эргиччи эйэни, дьолу.
Сатал. 17.05.2018
Олох оргуйар
Күөрэгэйбит ыллаата,
Күөнэхпит көптө,
Кулунчукпут кистээтэ,
Күөхпүт былааһа кэллэ!
Тулалыыр айылҕа
Тохтообокко торолуйар,
Тоҕо бэрдэй, үөрүүтэй,
Тохтообокко олох оргуйар!
Олохтон үөрүөххэ,
Олоххо махтаныахха,
Олохтон үөрэниэххэ,
Олоххо уһуннук олоруохха!
Сатал. 27.05.2018
Бириэмэ сүүрүгэр
Халлааҥҥа тохтообокко
Былыттар усталлар,
Хайдах оҕо сылдьаммыт
Билбэтэхпитий олох түргэнин?
Харбыалаһан аастылар
Биһиги эдэр күннэрбит,
Хойутаан анааран,
Барбыты туппаккын.
Хаалбыт саҥа күннэри
Бүөбэйдээн туһаныах,
Халтай мээнэ ыыппакка,
Баары толору олоруох!
Хойдубут өйбүтүн
Билиибит хасааһын
Харыстаабакка түҥэтиэх,
Барҕарыыны баҕарыах!
Хаалар ыччат дьоммут,
Биһигинэн киэн тутта
Хаамсалларын туһугар
Быстыбакка айыах-тутуох!
Саҥа күнүнэн!
Саҥа саҕахтарынан!
Санааҕыт кэллин!
Сүргэҕит көтөҕүлүннүн!
Харбалаах. 19.06.2018
Санаа
Санаа баар сүдү күүс!
Санаа ханна тиийбэтэҕэй?
Санааҕытын салайыҥ,
Сааһылаан, ыраах ыраҕа,
Ситиһиэххит оччоҕо
Салгыҥҥа ыйаммыт ыраны.
Саҕахтан тахсар күн
Саҥа санааны уматта.
Салгыы олох олорор,
Саҥаны айар-тутар
Санаа ситимин сахта.
Санааҕытын түһэримэҥ,
Санааҕытын көтүтүҥ үрдүккэ.
Санааҕытыттан тутуһуҥ,
Суолгутун онтон ыйдарыҥ!
Харбалаах. 21.06.2018
Олох өрүһэ
Оҕо саас барахсан,
Окко түспүт таммахтыы,
Олус кылгас кэмҥэ
Оһон-сүтэн хаалбыт.
Эдэр саас эрчимэ
Элэҥнэтэн түргэнэ
Эрдэлээбит таас үрэх
Эстэрин кэриэтэ.
Орто саас холкутуйан,
Оннун-сүнньүн булунан,
Оҕо-уруу төрөтөн
Улахан өрүс кэриэтэ.
Кырдьаҕас саас чуумпуран
Тыа иһигэр саспыт
Тыымпы көлүйэлии
Иһийэн, кэтэһэн сытар.
Олох ууттан турар,
Олох уу курдук устар,
Олох куруук баар,
Олох эргийэ турар.
Харбалаах. 23.06.2018
Киэһээҥҥи Аммаҕа
Киэһээҥҥи нууралга
Килэйдэ Аммам ньуура,
Балык оонньуур талаана
Эрилийдэ онно-манна.
Маннык үтүө киэһэҕэ
Эбэм биэрэгэр олорон
Ааспыты, кэлэри санаан
Аттарар кэрэтиэн.
Олоруохха уһуннук,
Үлэлиэххэ элбэхтик,
Дьолу түстүөххэ,
Үөрүүнү үксэтиэххэ.
Харбалаах. 26.06.2018
Дьол өбүгэлэрбититтэн
Сарсын тахсыа саҥа күн
Сарсыарда илиҥҥи саҕаҕы уматан,

С этой книгой читают
Стихи, собранные в эту книгу, ранее печатались в периодике России, Болгарии, Германии, США, но ни в одну из прежних семи поэтических книг Иосифа Гальперина не входили. В основном они написаны за последние годы в болгарском селе Плоски, часть из них издательство «Скифия» выпустило в составе 11 тома «Антологии живой литературы». История, философия и интимная лирика сплавлены в этих стихах единым взглядом зрелого поэта.
Первая любовь, первая дружба, первая драма – переживи это заново вместе с дебютным сборником Андреева Данила, молодого поэта с Урала.
Златоголовое по васильковому за горизонт, уходит яркое сиаможаркое увидеть сон. Усталоденные и вдохновенные ночной порой, бредут прохожие разнопохожие по мостовой…
В сборник вошли стихи о разных уголках России и написанные в разные годы, в то время, когда автора посещала муза и был повод отразить то или иное событие нашей жизни.Как жизнь делится на чёрные и белые полосы, так и в стихах это имеет место быть: не всё, что видится автору, выглядит ровно и гладко.А как именно выглядит – судить читателю.С уважением к читателям: Валерий Бронников.
Эта книга – плод выборки 10, на наш взгляд, лучших книг из сотен и даже тысяч книг по этой теме. После тщательного отбора каждая из выбранных книг была внимательно перечитана и законспектирована. Сначала из каждой книги были выписаны основные мысли. Потом художественным языком каждая из них была развернута не более, чем на 1 страницу текста. И потом конспекты лучших 10 книг попали отдельно в этот сборник, который вы держите в своих руках. www.kni
Эта книга – плод выборки 10, на наш взгляд, лучших книг из сотен и даже тысяч книг по этой теме. После тщательного отбора каждая из выбранных книг была внимательно перечитана и законспектирована. Сначала из каждой книги были выписаны основные мысли. Потом художественным языком каждая из них была развернута не более, чем на 1 страницу текста. И потом конспекты лучших 10 книг попали отдельно в этот сборник, который вы держите в своих руках. www.kni
Это очень профессиональная проза. С наблюдательностью, с точным воспроизведением речи, с мастерским выстраиванием диалогов, с благородным лаконизмом языка, с сильными сквозными образами, с «боковой подачей» темы (когда самое главное происходит не на первом плане, а где-то сзади – как в фильмах Алексея Германа). Профессионализм стал довольно редким явлением в современной литературе – так что от души радуешься самому факту наличия профессионализма.
Александр Карасёв родился в 1971 году в Краснодаре. Окончил истфак и юрфак КубГУ. В звании лейтенанта командовал взводом внутренних войск на чеченской войне. Известность писателю принесла книга «Чеченские рассказы», ставшая открытием года Бунинской премии (2008).Эта книга о том, как вживается, втягивается в войну нормальный человек, как война становится его жизнью, становится очень быстро и незаметно для него самого. Книга содержит нецензурную бр