Юля Санахъоты - Нæмыгдзæф бонтæ

Нæмыгдзæф бонтæ
Название: Нæмыгдзæф бонтæ
Автор:
Жанр: Стихи и поэзия
Серии: Нет данных
ISBN: Нет данных
Год: Не установлен
О чем книга "Нæмыгдзæф бонтæ"

Сборник стихов «Нæмыгдзæф бонтæ (Израненные дни)» о военных событиях в Южной Осетии (1989—2008). Стихотворения написаны на иронском диалекте осетинского языка.Часть стихотворений – посвящения друзьям, известным осетинам: дирижеру В. Гергиеву, лингвисту В. Абаеву, математику А. Кусраеву, композитору Ж. Плиевой. Среди стихотворений есть зарисовки природы родного края, размышления о судьбе Осетии, о настоящем и будущем ее народа..Книга публикуется в авторской орфографии и пунктуации.

Бесплатно читать онлайн Нæмыгдзæф бонтæ


© Юля Санахъоты, 2023


ISBN 978-5-0056-1122-2

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Нæ Иры æнувыд, æхсарджын хъæбулты цытæн…

Ю. Санахъоты

ПРЕДИСЛОВИЕ

Уважаемый читатель!


Вы держите в руках книгу «Израненные дни» прекрасного поэта, переводчика, преподавателя Юго-Осетинского Государственного университета, члена Российского союза профессиональных литераторов  Юли Георгиевны Санакоевой.

Для любителей изящной словесности будет интересно познакомиться с её произведениями, в которых она в поэтической форме повествует о событиях в Южной Осетии в период  1989-2008-х годов.

Стихотворения написаны на иронском диалекте осетинского языка. Автор делится с читателем о своей любви к родине, к окружающему её миру. Она посвящает произведения своим друзьям, а так же известным осетинам: дирижеру,  художественному руководителю и генеральному директору Мариинского театра  В. А. Гергиеву; языковеду-иранисту¸ профессору В. И.   Абаеву; учёному-математику, основателю и научному руководителю Владикавказского научного центра Российской академии наук  А. Г. Кусраеву; композитору и пианистке Ж. В. Плиевой и другим.

Особое место в сборнике занимает поэма "Израненные дни", которая является своеобразной летописью военных событий Южной Осетии 1989-2008-х годов.


Чаяния автора тронут сердца читателей всех возрастов, и книга станет прекрасным подарком для всех ценителей поэтической словесности.


Главный редактор альманаха «Горный ветер»,

полковник, доктор биологических наук

Юрий Бадтиев

ÆМДЗÆВГÆТÆ

Хъуыдытæ фæсивæдыл

Цæмæн фыссæм арæх фыдцардыл,
Нæ зарæг цæмæн хъуысы ́нкъард?
Цæмæн дзурæм иууыл тыхстадыл?
Нæ цард дæр куы свæййы æнад!
«Нæ ивгъуыд уæззау уыд» – фæзæгъæм.
Кæмæн уыдис йеуæд уый рог?
Лæмбынæг нæ цардмæ æркæсæм,
Нæ ахаст æм скæнæм мах ног.
Цæмæн вæййæм иууыл кæуындзаст,
Цæй сагъæс нæ ́лвасы бынмæ?
Нæ фæсивæд махæн – цæхæрцæст,
Æви йæ нæ зонут нырмæ?
Цæвиттойнаг Ирæн фæдонтæ!
Куы фæцæуы «гъæйтт!», уæд – цæттæ.
Сæрабхъуыды се ́ппæт – хæстонтæ.
Нæ баззайынц искуы, æддæ.
Бæлуæттау сæ зæххмæ æртæхынц,
Æрлæууынц уæхски-уæхск æнгом.
Фыдызæхх сæхицæй нымбæрзынц,
Æнæхъæнæй фестынц æндон.
Ныууадзæм нæ додой ивгъуыды,
Ыссудзæм нæ зæрдæты рухс!
Кæм ма и сæрфатæн æмгъуыд дæр…
Æрдарæм нæ кæстæртæм хъус!
Нæ уарзты зынджытæ ма сисæм,
Нæ зæрдæты къуымтæй бæрзонд!
Нæ уарзтæй, цæй, кæстæрты фидæн
Ныррухс кæнæм иумæ æмзонд.
Ыскæнæм ма цинады зарæг,
Уæнгтæрогæй размæ цæуæм!
Рæсугъд бæллиц ма кæнæм нарæг,
Нæ фидæнмæ райгæ тырнæм.
Нæ хъæбултæм раздахæм не ́ргом,
Сæ удтæм æрлæууæм хæстæг.
Фæрог кæнæм кæстæртæн се́ргъом,
Нæ уыдзыстæм йеуæд хъæстаг!
Ныууадзæм æрвылбоны минас,
Кæрæдзийæн ма кæнæм маст.
Куы нæ цæры удгоймаг мин аз!
Нæ рæдыд куы скæниккам раст.
Хъуыдыгæнгæ ́взарæм дзырдтæ дæр, —
У авгау лæджы уд сæртæг.
Кæны нæ хъыг ныхас æддæдæр,
Фæлмæн ныхас – адæм бæттæг.
Фæзæгъынц, ныхас, дам, дымгæ у, —
Зæгъыс æй – æрбайсæфт йæ фæд.
Ис ахæм ныхæстæ… Цы мæнг у, —
Зæд дæр сæ нæ уромы, зæд!
Узæлæм кæрæдзийыл! Талас
Нæ фидæны тырыса суæд.
Уæд ́нафоны урс-урсид халас
Нæ сæртыл нæ уадздзæн йæ фæд.
Цæй, райдайгæ абонæй, цинаг
Ысуæд немæ царды æмдзу.
Уæд не суыдзæн фæсивæд суинаг
Кæйдæр бæсты искуы хæддзу.
Нæ Иры хæстæфхæрд хъæбултæ,
Сæрбахъуыды кодтат лæггад,
Ут амонджын иууыл, мæ хуртæ,
Æвидийгæ царды – уæ кад!
1994

Нæ буц фыдæл

Къоста, нæ хур, куыд æнкъард у дæ Фæндыр,
Ысхъызы мыл дæ «Додой» -йæ тымыгъ.
Рæнхъыты́хсæн куы фехъусын дæ хъæрзын,
Ныммыр вæййы æрхæндæгæй мæ дзых!
Ивгъуыдæн нæй бынтон рохгæнæн царды,
Фæстæмæ кæсгæ, размæцыд дæр нæй!
Уыдзæн ивгъуыд нæ хъуыдыты йæ уагыл,
Уæт не ́ргом арæзт сомбонмæ рæвдзæй.
Дæ адæмуарзон мах фæхæссæм дисæн,
Дæ удау уарзтай адæмы бæргæ:
Куы уыдаид дунейы мæтæн исæн,
Æвæсмонæй йæ райстаис уæвгæ!
Нæ буц фыдæл, бæргæ ма ды куы фенис,
Ысты уæнгрог дæ фæдонтæ, куыстхъом.
Æртхутæгæй дæр растдзыстæм, куыд феникс,
Ысуыдзытæм дæ фæндиаг цæрдхъом!
Ыскæндзыстæм мах рухс цинады зарæг,
Цъæх арвы онг æй сисдзыстæм бæрзонд!
Ивгъуыды мах ныууадздзыстæм нæ хъарæг,
Тырндзыстæм райгæ фидæнмæ æмзонд!
1995

Хъæбатыр сылгоймаг

Битарон, Битарон,
Æмбæхст æй цы дарон.
Тыхст дуджы дæ митæн
Фæдæн æз æвдисæн.
Сæрбахъуыды арт дæ.
Дæ адæмыл радтæ.
Фæлварæн куы ́рлæууыд,
Æнцой дын уæд нал уыд.
Фыд-заман дæ ́рхаста,
Ызнаг нæ куы цагъта.
Фæтыхстис уæд алчи, —
Ныр ма ́ппæлæт мачи.
Дæ хæдзар ныууагътй,
Дæ уды зынг хъардтай
Нæ Ирæн нывондæн,
Нæ кæстæрты Сомæн.
Чысыл къуым æркуырдтай,
Куыстуат æй ысхуыдтай.
Æмбаргæ – дæ митæ, —
Æмбæстæгтæм сидтæ:
«Нæ кæстæртæ хæсты
Ныссæлдзысты́хсæвты.
Хъæрмттæ сыл ыскæм,
Хæлцæй сæм фæкæсæм!»
Ды ардтай фæрæзтæ,
Гъе, кодтай амæлттæ.
Æнæ хæлц нæ уагътай
Нæ кæстæрты. Загътай:
«Нæ зæххы кæд уарзæм,
Уæд хъуамæ фæразæм.
Мæнгард куы у не знаг,
Фыдцъаммар та йе ́взаг!»
Ды дард рæттæм хæсты
Æскъæфтай нæ цæфты.
Ды искæмæ,́ндæрмæ
Нæ кастæ æнхъæлмæ.
Ныхдур дын нæ лæууыд, —
Куы нæ дæ æнæуд.
Ды нал зыдтай «Нæйы!»
Æристаис мæйы.
Æххæссыдтæ дардыл
Фыддугæн йæ карзы.
Стæй ахуырмæ фондзæй
Фæкодтай нæ хорзтæй.
Сæ фæстæ ызгъордтай,
Бынæттæ сын домдтай.
Куы сæххæст дæ бæллиц,
Фæсабыр дæ фæдис.
Рæвдыдтай сæ мадау,
Фæтадтæ сыл царвау.
Бæсты сын фæцуæт,
Ныддаргъ уæт сæ цæуæт.
Дæ хъуыдытæ – дардыл,
Нæ кæстæрты фарныл.
Цырагъау сыл судзыс,
Хъазуатонæй кусыс.
Æнтысæт дын бирæ
Лæггæттæ нæ Ирæн.
Цыртдзæвæн дæхицæн
Нæ домыс æсхицæн.
О, макуы суай ́нæбон,
Цæхæрцæст Битарон.
Иры дон дын тайæд,
Дæ зæрдæ дзы райæд!
1999

Æмбаргæ чызг

Фæхæссай æмбаргæ чызг амонд,
Зæрдæрайгæ размæ цæуай!
Кæд гас дуне схæццæ ис абон,
Уæддæр дзы зæнджынæй цæрай.
Нæ адæмыл иууыл дæ катай,
Нæ фæразыс йе ́фхæрд бынтон.
О, алцæуыл афтæ тынг ма тай,
Сылгоймаг куы нæ у æндон.
Кæмдæриддæр ма уай, Ирыстон
Дæ хъуыдыйы ́дзухдæр дæуæн.
Куы кодта мах не знаг гæныстон,
Дæ цæссыгæн нал уыд фæуæн.
Цы фыссыс, цы зарыс, æппæтдæр —
Дæ райгуырæн бæстæн нывонд.
Цыдис нæм кæд карз тох æнæ дæу
Уæддæр дын уыд алцы зындгонд.
Куы кæныс Къуыдаргомыл кадæг,
Дæ хъæлæсы хъуысы цæссыг.
Мелоди æнкъард, цыма – хъарæг,
Йæ мидисæй хæлы мæсыг!
Дæ «Реквием» арауы зæрдæ,
Хъайтартæн ыссардтай сæ ном.
Æнкъард зæлтæй баризынц уæнгтæ…
Ехх, чи ́вдисы цæссыг æргом.
Ирыстоны хоныс – « Мæ уарзон»,
Фæу мын йæ зæдтæй фæдзæхст!
Лæггад ын кæныс ды цæстурзон,
Дæ бæллицтæ ́рцæуæнт æххæст!
1997

Зымæгон ныв

Чындзау ныфсæрм и назбæласы хих,
Ныллæг æртасыд митуæзæй, фæдих.
Куы фестынц назы рухс цæссыгтæ их,
Уæд сæ нымбæрзы урс пæлæзæй мигъ.
Куы йæм ныккæсы дыккаг бон рæу хур, —
Куы йыл æртыхсынц хара тынтæ – бур,
Уæд нал аззайы митхъæпæнæй мур,
Æваст уæд фесты дондыппыр зæхх сур!
1998

Митæй «хæст»

У ногуард мит фæлмæн, сæртæг.
Йæ уæлæ сабитæ цæрдæг
Æрцамайдзысты митæй лæг,
Йæ фарсмæ ́рсадздзысты лæдзæг!
Ысцырын миткъуыбæрттæй «хæст»,
Сæ фезмæлдыл нæ хæцы цæст.
Къуыбар кæйдæр фындзмæ æваст,
Хæмыцы даргъ фатау фæраст.
Ныккодта арвы онг цъæхахст,
Фæкодта ́нæхъæн къуыри маст,
Фæлæ нæ загъта мадæн раст, —
Æмбæрста саби: уыд уый хъазт!

С этой книгой читают
В этой книге собраны стихи замечательного поэта-лирика, поэта-прозаика, он пишет и о любви, и о природе, о стихах, много стихов религиозной лирикой, гражданской лирикой, о поэтах-шестидесятниках, таких, как А. А. Вознесенский, Р. И. Рождественский, Б. А. Ахмадулина, Е. А. Евтушенко, В. С. Высоцкий, наш классик С. А. Есенин, В. В. Маяковский, а также философская лирика. С. Н. Поздняков начал писать стихи ещё в XX веке, в конце, а продолжает писать
Этот цикл возвращает в поэзию знаменитый образ. Искусство, как смысл существования. Искусство, как высшее предназначение творца. Поэзия – сама башня. Поэт – ее заключенный. Искусство ради искусства. Молодой поэт оценивает творчество его предшественников, современников, собственное творчество. Однако центральный и важнейший для автора образ – слово. Великое, вечное. Рассуждениям о нем, о его судьбе и назначении и посвящен этот цикл.
Сборник стихотворений, объединённых одной тематикой, которую можно отнести к философской лирике.
В сборник вошло более 150 произведений, созданных в период с 2010 по 2018 годы. Любовь и расставание, полет и падение, жизнь и смерть, развитие и увядание – нашли свое отражение в творчестве поэта. Вы готовы?
Борьба разведок и контрразведок на «разведывательном поле» всегда отличается остротой содержания в операциях по проникновению в агентурную сеть и научно-технические секреты противника. В предлагаемых читателю «Записках чернорабочего разведки» речь идет об истории работы советского разведчика в 60-70-е годы прошлого столетия в сложной и уникальной игре нашей службы контршпионажа под флагом «предателя» Родины. Причем это происходит на фоне его акти
Революция 1905–1907 годов оставила немало тайн, связанных с мятежами на российском военно-морском флоте. В 1906 году на Балтике, как и в 1905 году на Черном море на броненосце «Потемкин» и в Севастополе, действовали все те же кукловоды. На этот раз роль «запала» (каким явился в 1905 году на Черном море броненосец «Потемкин») на Балтике предназначалась броненосному крейсеру «Память Азова». Именно он должен был стать инициатором серии мятежей на ко
Ничто не предвещало нападения монстров на тихий городок. Ну так оно обычно и бывает, верно?Сестры Мэй и Тесс разделены расстоянием и толпой кровожадных тварей, но это не мешает им бежать навстречу друг другу. Главное, чтобы компания в беге была соответствующей… и нет, я не про монстров.
Мой мир рухнул, когда любимый муж изменил мне с лучшей подругой. Я бежала из дома, не разбирая дороги. Не хочу его больше видеть! Нужно спрятаться так, чтобы он меня никогда не нашел. Он богатый, у него связи и влияние; схватить меня и вернуть обратно он может в два счета. Единственное мое спасение – яхта, о покупке которой он не знает. Отплыву в Турцию, и будь что будет. И капитан для плавания нашелся быстро – сильный, смелый и красивый, как гре