Андрей Тихомиров - Төрки халыклар һәм телләр

Төрки халыклар һәм телләр
Название: Төрки халыклар һәм телләр
Автор:
Жанры: Детская познавательная и развивающая литература | Языкознание | Историческая литература
Серии: Нет данных
ISBN: Нет данных
Год: 2023
О чем книга "Төрки халыклар һәм телләр"

Төрки халыклар Алтай таулары районында киң киңлектә формалашалар һәм Монгол, тунгус-маньчжур һәм Тибет-Кытай Халыкларының башка тел төркемнәре белән үзара бәйләнештә торалар. Төрки телләр һәм халыклар аларның сөйләүчеләре үсеше процессында, бер яктан, аларның килеп чыгышы бердәмлеге нәтиҗәсендә охшашлыгы, ә икенче яктан аермалары белән характерланган диалектлар һәм телләр барлыкка килә, алар гомуми төрки телнең башта диалектларга, ә аннары аерым телләргә һәм телләр төркемнәренә нигезләрнең таркалуы белән аңлатыла.

Бесплатно читать онлайн Төрки халыклар һәм телләр


Төрки телләр һәм халыклар аларның сөйләүчеләре үсеше процессында, бер яктан, аларның килеп чыгышы бердәмлеге нәтиҗәсендә охшашлыгы, ә икенче яктан аермалары белән характерланган диалектлар һәм телләр барлыкка килә, алар гомуми төрки телнең башта диалектларга, ә аннары аерым телләргә һәм телләр төркемнәренә нигезләрнең таркалуы белән аңлатыла. Төрки халыклар Алтай таулары районында киң киңлектә формалашалар һәм Монгол, тунгус-маньчжур һәм Тибет-Кытай Халыкларының башка тел төркемнәре белән үзара бәйләнештә торалар. Алтай сүзе төрки алтын Алтын, монголча алт сүзенә барып тоташа. Алтан тобчи яки Алтан товч (алтын төймә, яки алтын җыентык) XVII гасыр Монгол елъязмасы. Алтай борынгыдан ук полиметалл, тимер рудасы, терегөмөш, шулай ук алтын ятмалары белән дан тота.

Алтай төркиләре үз чыгышлары буенча төрле кабиләләрне һәм халыкларны, шул исәптән төрки булмаганнарны да буйсындырганнар. Язулы Чыганаклар күрсәткәнчә, хакимият зур терлек көтүләре, таланган мөлкәт туплаган һәм үз хуҗалыгында коллар булган кабиләле затлар кулында тупланган булган. Бу феодаль-патриархаль берләшмә башында каган тора. Әмма Алтай төркиләрендә һәм аларга буйсынган халыкларда ыруг-ыруг, күп яктан әле беренчел иҗтимагый оешма булып кала һәм хәзерге аңлауда әле сыйныфлар барлыкка килмәгән. Дәүләт хуҗалыкның бер үк үсеше белән тугандаш кабиләләрнең ныклы берләшмәсе генә булган.

Алтай төркиләренең i меңьеллык тарихы нигездә археологик һәм язма чыганаклар буенча билгеле. Төп археологик чыганаклар булып күмүләр һәм аларда табылган әйберләр тора. Бу вакытта кешене ат һәм ат җигеп йөр базы белән бергә күмү гадәте тарала. Тау Алтае үзәннәрендә кечкенә таш курганалар казыла, алар астында дүрт почмаклы туфрак чокырлары урнашкан. Бу чокырларга күмелгәнн базның аркасына сузылган итеп салганнар. Җирләнгән кеше базы янында ат күмелгән. Кайвакыт каберләр өстә ташлардан ясалган боҗра белән генә билгеләнгән. Каберлекнең үзәгендә гадәттә затлы кешенең кабере урнашкан, ә аның тирәсендә аның белән базда күмелгән сугышчылар яки коллар каберләре урнашкан. Соңгыларның фәкыйрьлеге үзәк кабернең байлыгын кискен ассызыклый. Шул ук вакытта зур курганалар да очрый. Аларда җирләү инвентарь байлыгы һәм җирләү ритуалларының катлаулылыгы белән аерылып тора. Кабергә уклы колчан, тимер пычак, бай бизәкле билбаулар, борынгы төрки язулы көмеш савытлар салганнар. Атларның скелетлары бүлгеләр артында ята. Мондый курганалар Алтайда Катанда авылы янында, Туяхтада һәм Кузбасста Ур елгасында ачылган.

Якутларның төрки телле ата – бабалары булган терлекчеләрнең хәзерге Якутия территориясенә үтеп керүе Байкал буе территориясеннән озак вакыт дәвамында, безнең эраның vix гасырларыннан башлап, ангарда һәм Ленда курыканнар яшәгәннән соң (бу Курумчин культурасы дип атала) барган. Әмма монда төркиләргә кадәрге халык та булган. Тимер гасырының иң борынгы торак пункты Якутскидан түбәнрәк Ююкэ елгасында табылган. Якутиянең иртә тимер гасырының үзенчәлекле мәдәнияте Ленаның түбән агымындагы Олекминск һәм Сиктяхтан югарырак Мухтуя авылы янындагы торак пунктлардан тора. Халык аучылык һәм балыкчылык белән шөгыльләнгән. Якут халкы Ленада Көньяк төрки телле күченүчеләр тарафыннан җирле кабиләләрне йоту нәтиҗәсендә формалаша. Якутларның Көньяк ата – бабаларының соңгы дулкыны урта Ленуга XIVXV гасырларда гына үтеп кергән дип фаразлана.якутларның кайбер локаль төркемнәре, мәсәлән, Төньяк-Көнбатышның боланчы якутлары, чагыштырмача күптән түгел эвенкларның аерым төркемнәренең үзәк районнардан чыккан якутлар белән катнашы нәтиҗәсендә барлыкка килгән. Якутларның иҗтимагый көнкүрешендә ыру төзелеше калдыклары күп калган, ыру үч алуы сакланган. Антропологик яктан якутлар Үзәк Азия һәм Байкал монголоид раса төрләренә карый. Якутлар яшәү урыны, мәдәни-көнкүреш аермалары буенча берничә локаль төркемгә бүленәләр: амгино – Ленский, вилюйский, олекминский, Верхоянский, Төньяк. Якутларның хуҗалыгында һәм матди мәдәниятендә Үзәк Азия терлекчеләре мәдәнияте белән охшаш үзенчәлекләр өстенлек итә, әмма шулай ук төньяк таеж элементлары да бар. XVII гасырның 20 нче елларында якутлар Рус дәүләте составына кертелә, бу аларның социаль-икътисади һәм мәдәни үсешен тизләтә. Шул ук вакытта якут халык массалары патша чиновниклары, сәүдәгәрләр һәм тире сатып алучылар тарафыннан каты ясак җәберләүгә, тупас җәберләүләргә дучар була башлый.

Феодализмга Кол хуҗалыгы аша килгән илләр өчен (мәсәлән, Кытай, Һиндстан, Иран өчен Азиядә, Италия, Франция, Испания өчен Европада), феодаль мөнәсәбәтләргә күчү борынгы заманнарда ук барлыкка килә башлаган Халыклар формалашуда да яңа адым дигәнне аңлата. Феодализмга беренчел община төзелешеннән турыдан – туры килгән илләр өчен (мәсәлән, Европада Германия, Англия, Скандинавия илләре, Россия, Чехия, Польша, көнчыгышта кайбер төрки кабиләләр өчен), кабиләләрдән һәм кабилә берләшмәләреннән Халыклар барлыкка килү процессы феодализм үсеше белән бергә башланган. Европа һәм Азиядәге кайбер кабилә төркемнәрендә һәм берләшмәләрендә (мәсәлән, Монгол һәм кайбер төрки кабиләләрдә) бу процесс чагыштырмача соңрак, XIXIII гасырларга карый.


С этой книгой читают
Это время французской гегемонии в Европе. Тридцатилетняя война (1618—1648 гг.) и Вестфальский мир. Конфликт стал последней крупной религиозной войной в Европе.
Укрепление России проходит по всем направления. Это: расширение внешнеэкономического взаимодействия с перспективными партнерами из дружественных стран и совершенствование необходимых для этого механизмов; укрепление технологического и финансового суверенитета; опережающее строительство транспортной, коммунальной и социальной инфраструктур; повышение благосостояния граждан; обеспечение народосбережения; защита материнства и детства, поддержка семе
Слово «милиция» от латинского militia – поход, военная служба, а оно, в свою очередь, от mille – тысяча, от тысячи воинов защищающих в древние времена город Рим. Это следующие рассказы: Борьба с преступностью; Ограбление кассы; Найден в озере; Все дело в желании обогатиться; Маски сорваны; Надежда на красивую жизнь; Схватка с преступниками.
Die Stärkung Russlands findet in alle Richtungen statt. Dies sind: Ausweitung der außenwirtschaftlichen Zusammenarbeit mit potenziellen Partnern aus befreundeten Ländern und Verbesserung der dafür notwendigen Mechanismen; Stärkung der technologischen und finanziellen Souveränität; vor dem Bau von Transport-, kommunalen und sozialen Infrastrukturen; Verbesserung des Wohlstands der Bürger; Sicherung der Volkswirtschaft; Schutz der Mutterschaft und
Красочные иллюстрации и волшебные истории этой книги проведут вас в сказочный мир науки химии, а спутниками читателя в этом приключении станут очаровательный Гидра Гениев и его многочисленные братья, сошедшие прямиком с таблицы Менделеева.Эти удивительные персонажи встречаются нам каждый день, и теперь пришло время узнать, кто же они: незаменимый Бор, трудолюбивый Хром, завораживающий Неон и множество других элементалов расскажут о себе и своей р
Захватывающее путешествие в мир якутских легенд ждёт юных читателей и их родителей!«Золотой Сыагай» – это не просто сказка, а увлекательное приключение, полное тайн и загадок! Ваш ребёнок отправиться в невероятное путешествие вместе со Значиттаком, мальчиком его возраста, и его лучшим другом – мамонтёнком! Они живут в стране снегов, где души девочек хранятся в волшебных золотых сыагаях, а злой дух Арсан Дуолай подстерегает на каждом шагу.Вас ждёт
"Сборник сказок: приключение в мир фантазий" – это сборник увлекательных и поучительных рассказов, которые перенесут читателя в волшебный мир природы, населённый милыми и запоминающимися персонажами. Каждая история, от маленькой лягушки, мечтающей о звездах, до мудрой совы, помогающей друзьям, учит важным жизненным урокам о дружбе, смелости, трудолюбии и вере в себя.Дети и взрослые смогут найти вдохновение в приключениях котёнка-художника и мурав
Однажды девочка Нелиана находит новорождённого чаёнка и решает взять его и выкормить. Нашим друзьям предстоит много интересного. Что будет дальше вы скоро узнаете.
Прошёл уже год с тех пор как прослушки американских спецслужб на компьютерах и смартфонах российских чиновников и бизнесменов перестали срабатывать. Затем из "эфира" стали пропадать Китай, Европа, Сирия и страны Латинской Америки. Белый Дом терялся в догадках. Под боссом Департамента телекоммуникаций и компьютерных служб кресло качалось, как во время девятибалльного землетрясения. И виной всему была какая-то, возникшая из ниоткуда, российская фир
Слизистая оболочка мочевого пузыря устойчива к инфекции, и тем не менее ее воспаление – цистит – одно из наиболее частых урологических заболеваний. Каждая вторая женщина хотя бы один раз в жизни болела циститом. Можно ли этого избежать? Какие профилактические меры необходимо предпринять? А если болезнь уже настигла вас – как наиболее эффективно и надежно вылечиться и не допускать ее возвращения?На все эти вопросы вы найдете ответы в книге О. В. В
Кое-что случилось. Страшное. И Алекс потеряла важную часть своей жизни. Спустя время девушка возвращается домой, к родным, знакомым, друзьям, но это уже не та Алекс, что была прежде. Она изменилась. И ей больше не нужна любовь, так она утверждает. Но что если ее Любовь нуждается в ней? Что если Игорь не готов отпустить Алекс, перечеркнув прошлое, как то сделала она?
Корделия. О ее существовании другие создания даже не догадываются. Кто бы знал, как устала она скрываться! Нежна, ранима и хрупка. Сильна, бесстрашна и дерзка. Маленькая особенная девочка, ей так нужен тот, кто без слов прижмет к себе и защитит от всего мира. Тот, с кем она сможет отпустить контроль, доверившись раз и навсегда. Он из другого мира, прошел войну и закалил свой характер. Мрачный, непоколебимый и жесткий. Его сердце закрыто, чувства