Моральные качества, характер, привычки
Алланың каш текәсе
Пуп земли
Авырткан башка тимер таяк
На больную голову действует лишь железная палка
Авызыңа бал да май!
Твоими устами да мед пить
Аңа диңгез тубыктан
Ему море по колено
Аллага да юк, муллага да юк
Ни богу, ни мулле
Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя.
Камень тяжел пока на месте лежит, сдвинешь − легче станет
Авыз эчендә ботка пешерә
Варит кашу во рту
Тәвәккәл таш ярыр.
Смелый города берёт
Каты кешедән кар сорама
Зимой снега не выпросишь
Күңел күзе күрмәгәч, маңгай күзе ботак тишеге
Рассеянный и верблюда не заметит
Мактанчыкныңарты ачык
У хвастуна спина открыта
Көчле яман түгел − үчле яман
Опасен не тот, кто силен, а тот, кто мстителен
Һөнәрле үлмәс, һөнәрсез көн күрмәс
Старательный не пропадёт, ленивый и света белого не увидит
Йокы капчыгы, йокы чүлмәге
Сонная тетеря
Иргә да ярый, мирга да ярый
И для мужа хороша, и для мира хороша
Иренгән ике эшләр (атлар)
Ленивый сделает (шагнёт) дважды
Батыр бер үлгәнче, куркак мең үләр
Пока смелый погибнет один раз, трус успеет тысячу
Батыр ярасыз булмый
Храбрец без ран не бывает
Батыр яуда беленер, телчән дауда беленер
Храбрый познается в битве, болтун − в раздоре
Батыр яуда сынала
Храбрый познается в битве
Батыр үзе өчен туар, кеше өчен үләр
Храбрый родится для себя, а умрет за другого
Батырлыкта − матурлык
В храбрости − красота
Авыр тормыш тилмертә, җиңел тормыш тилертә.
Тяжелая жизнь закаляет, лёгкая − отупляет
Агылый белән тагылый
Не разлей вода (два неразлучника)
Азамат ирнең баласы, өстенә яу килсә дә моңаймас.
Смелого молодца ничто не спугнет
Акыллы атын мактар, юләр хатынын мактар, шыр тиле үзен мактар
Мудрый хвалит свою лошадь, глупый – свою жену, дурак − себя
Алпарына күрә толпары
Каков рыцарь − таков и конь
Алты-биш / Алты−биш Сафи
О человеке с придурью / придурковатый
Алып анадан туар, аргамак биядән туар
Богатырь рождается от матери, скакун – от кобылы
Ардаксыз кайда да артык
Жалкий – лишний везде
Ардаксызның аркасы да туза
У беспомощного изнашивается даже спина
Астан кереп, өстән чыккан
Не в дверь, так в окно
Астыннан кисеп, өстеннән ямый
Отрезая снизу, сверху пришивает
Асыл кеше алтын дип үлмәс, халкым дип үләр
Настоящий человек отдаст душу не за золото, а за народ
Һәркемнең бармагы үзенә таба кәкре
Пальцы каждого скрючены в свою сторону
Егылганны кем дөмбәсләми
Лишь ленивый не колотит упавшего
Юха елан
Змея подколодная
Югары булып күктә юк, түбән булып җирдә юк
На небо его нет, а на землю путь не близок
Югары менгәч, түбән карама
Взобравшись высоко − вниз не смотри
Югары ятсаң − җил алыр, түбән ятсаң − сил алыр
Ляжешь высоко – продует, ляжешь низко – сель заберёт
Югарыга карап фикер ит, түбәнгә карап шөкер ит
Глядя наверх − задумывайся, глядя вниз – будь благодарен
Югарыга карап үрнәк ал, түбәнгә карап гыйбрәт ал
Глядя наверх бери пример, глядя вниз − извлекай урок
Юан сузылганчы, нечкә өзелер
Пока тучный подвинется, худой − надорвется
Юаштан юан чыга
Из доброго добротный получается
Ыспай ялтырар, эчтән калтырар
Снаружи блестит, а внутри дрожит
Чәчәк кормы түгел, а формы
Ценность цветка не в содержании, а форме
Чыкмаган җанда өмет бар
В теле с душой есть надежда
Холкы начардан дуслар кача
От человека с дурным нравом бегут друзья
Тышы гөл кебек, эче көл кебек
Снаружи красота, внутри чернота
Тышы ефәк, эче кибәк
Снаружи – шелк, а внутри − мякина
Тышын күреп, эченнән бизмә
Не суди по внешности
Тын сазда − корт күп була
В тихом омуте черти водятся
Сабыр төбе сары алтын
Основа терпения соткана из золота
Сакаллы сабый
Бородатая детина
Суйган да каплаган
Как две капли воды
Сантыйга акыл кирәкми
Дураку и ум не пригодится
Нәрсә белән нәрсә арасы − җир белән күк арасы
Разница между ними как между небом и землей
Кешене беләсең килсә, холкына кара
Хочешь узнать человека, смотри на нрав
Кеше холкын күзәт, үзеңнекен төзәт
Изучай характер человека, но работай над своим
Көчле күт тегермән тарта
Сильный стан мельницу перевернет
Кәкре белән бөкере − икесе дә бер
Кривой − косой − все одно
Кәкренең шәүләсе дә кәкре
Укривого и тень кривая
Кыланышы кырга сыймый
Поведение не входит ни в какие рамки
Аңа карап кояш тотылмас
Свет клином не сошёлся
Гашыйк булган күзсездер
Любовь слепа
Аем кыздан ай бизәр, яман кыздан яу бизәр
От красивой девушки луна отвертнётся, от злой девушки – все/многие
Өйләнмәгән егеткә ни кылса да килешә
Холостому парню всё идёт
Сөймәгәнгә сөйкәлмә
Не увивайся около того, кто не любит
Көнче көн күрмәс
Ревнивец света белого не видит
Киң булсаң, ким булмыйсың
Полнота не неполноценность
Йокы ястык сорамый, мәхаббәт яшь сорамый
Сон не спрашивает о лежанке, любовь − о возрасте/Любви все возрасты покорны
Иш − ишен табар, су − тишеген табар
Половинка найдет совю пару, вода − найдет отверстие
Бәхете яман егеткә бидәү хатын тап булыр
Счастливому злому парню − не родящая женщина будет находкой
Үткән-беткән, җилгә очкан
Вода утекла, ветер рессеял
Үч төбендә генә йөртү
Носить на руках
Үзеңнеке − үзәктә
Всякий свое любит
Ялгыз башка кайда да бер: таң ата да кич була
Одинокому все равно: с рассветом наступает закат
Яратуга тарыма, тарысаң арыма
Не держись за любовь, а коли держишься – не уставай
Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый
Говоря, что летучая мышь не любит, солнце без восхода не остается
Юлга чыксаң иптәшең узеңнән да яхшы булсын
Спутник, выбранный для дальней дороги, должен быть лучше тебя
Чиләгена (күнәгенә) күрә капкачы
К каждому горшку своя крышка
Туйга барсаң туеп бар
Идёшь на свадьбу − приходи сытым
Туйда тукмак та бии
На свадьбе даже колотушка танцует
Көнчелек гомерне кыскарта
Ревность делает жизнь короче
Авыруың булса булсын, бурычың булмасын
Болезнь пусть будет, лишь бы долгов не было
Шыгырдаган агач тиз сынмый
Скрипучее дерево быстро не сломится
Байлык − бер айлык, саулык − гөмерлек
Богатство на месяц, здоровье − на всю жизнь
Шуны күрдем исә, чирем яңара башлый
При виде этого болезнь оживает
Чирле бәрәнгә итәк җиле дә җитә кала
Этому слабому ягненку достаточно дуновения ветра
Чирен яшерган − үлгән
Скрывший болезнь – обречен на погибель
Чыкмаган җанда өмет бар
На живого надежда еще есть
Чир китә − гадәт кала
Боезнь уходит, а привычка остается
Чирен яшергән − үлгән, бурычын яшергән − бөлгән
Скрывший болезнь − погиб, скрывший долг – разорился
Саулык − иң зур байлык
Здоровье − самое большое богатство
Кояшның кадере баегачбеленә, сәламәтлекнең кадере – авыргач
Ценность солнца понимается с закатом, а ценность здоровья познаётся в болезни
